Kpss ile ilgili arananlar kafalara takılan sorulara cevaplar...

Etken – Edilgen Çatı Nedir?

0 29

Fiiller öznesine göre etken ve edilgen çatılı olarak 2’ye ayrılır. Etken çatılı fiillerde öznenin kim olduğu belliyken, edilgen çatılı fiillerde özne belli değildir. Dilerseniz bunları örneklerle inceleyelim.

Etken Çatılı Fiil Nedir?

Etken fiil çatılarında özne bellidir. Eylemi gerçekleştiren kişinin kim olduğunu bildiğimiz cümlelerde, etken fiil kullanılmıştır. Etken fiiller çatı eki almazlar.

Örnek: ‘’Babası televizyon seyrediyor‘’ cümlesinde özne bellidir. ‘’Babası’’ özne olarak cümlede kimin eylemi gerçekleştirdiğini göstermektedir. Yani burada kişi bellidir ve ‘’seyrediyor’’ fiili etken fiildir.

Örnek 2: ‘’Annesi yemek hazırlıyor’’ cümlesinde de özne ‘’annesi’’ olarak karşımıza çıkıyor. Yani burada ‘’hazırlıyor’’ fiili etken çatılı fiil olarak geçmektedir.

Etken – Edilgen Çatı Nedir?

Edilgen Çatılı Fiil Nedir?

Edilgen fiil çatılarında, etken fiil çatısının tersine eylemi yapan kişi belli değildir. Başkası tarafından yapılmış ya da yapılıyor olma anlamları vardır.

Örnek: ‘’ Yemekler yarım saat önce hazırlanmış’’ cümlesinde özne belli değildir. Yemekleri kimin hazırladığı belli olmadığı için burada hazırlanmış fiili edilgen çatılı fiil olarak karşımıza çıkmaktadır.

Örnek 2: ‘’ Tüm eşyalar çalınmış’’ cümlesinde de yine eylemi gerçekleştiren kişi belli değildir. ‘’çalınmış’’ fiili burada edilgen çatılı fiil olarak karşımıza çıkmaktadır.

Edilgen Fiiller Nasıl Daha Kolay Bulunabilir?

Edilgen fiillerde, ‘’başkası tarafından yapılma’’ anlamı olduğu için cümle içerisinde özne aramamamız gerekmektedir. Sadece söz öbeğini inceleyerek, ‘’Tüm eşyalar çalınmış’’ cümlesinde başkası tarafından çalındığını söyleyebiliyorsak, cümle içerisinde edilgen fiil var demektir.

Ancak ‘’ Babası film seyrediyor’’ cümlesinde başkası tarafından yapılan bir eylem görmemekteyiz. Burada film seyreden kişinin ‘’baba’’ öznesi olduğunu gördüğümüz için, bu cümlede etken fiil bulunmaktadır dememiz daha doğru olacaktır.

Not: Edilgen çatılı fiillerde, belli olmayan öznelere ‘’ sözde özne’’ denir.

 

Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.